Islami dhe shoqeria

Feja në shoqërinë bashkëkohore

Roald A. Hysa

Për çfarë na duhet feja dhe si duhet ta kuptojmë atë në kontekstin e sotëm bashkëkohor?!… Këto janë dy pyetje që e kanë shqetësuar publikun e gjerë shqiptar gjerësisht pas viteve ’50 të shekullit të kaluar dhe vazhdojnë ta shqetësojnë edhe sot. Në shekullin e kaluar këto pyetje nuk qenë aq të thjeshta sa ne po i paraqesim në këto rreshta, ato kushtuan jetë njerëzish dhe tortura e përndjekje pa fund. Megjithatë falë Zotit shqiptarët i kaluan ato 50 vjet të vështira, të cilat për jetët njerëzore të kësaj bote nuk janë pak, ndërsa për historinë përkthehen në tonelata dokumentesh. “Për çfarë na duhet feja?” u kthye në një pyetje retorike, me të cilën u mundua t’iu mbyllej goja njerëzve të thjeshtë dhe që pasojat e saj ishin tragjike jo vetëm për ato që i vuajtën në kurriz, por pasojat e saj ishin katastrofike edhe në lëmin shoqëror. “Feja është opium për popullin” dhe populli u la pa mjetet komunikuese dhe ndërlidhëse me të cilat sigurohet bashkëjetesa harmonike shoqërore. Pasojat e këtyre problemeve i ndjejmë edhe sot kur njerëzit fillojnë të thonë “ne mendojmë kështu apo ashtu për fenë”, duke harruar që ata nuk kanë ndonjë njohuri për atë qoftë edhe minimale. Nganjëherë vihet re edhe tek besimtarët që mundohen ta shpjegojnë fenë në mënyrë logjike pa pasur njohuritë e duhura se si mund të bëhet ajo. “Për çfarë na duhet feja?” sot! Për atë që i është dashur gjithmonë njerëzimit, për udhëzimin e mirë që mbart në vetvete. Feja jonë mirëmbahet në 5 shtyllat e saj, dëshmia, falja, agjërimi, zekati dhe haxhi. Shumë njerëz mundohen t’i shohin këto shtylla nga këndvështrimi i tyre personal dhe që në vetvete nuk ka ndonjë të keqe, kur mundohen t’i shërbejnë vetvetes. Kështu ato mund t’i dëgjosh sesi e shpjegojnë faljen me lëvizjet dhe mirësitë që sjell kjo gjimnastikë e vazhdueshme. Agjërimin e shpjegojnë për mirësitë shëndetësore që sjell për shumë lloje sëmundjesh, për stomakun, zemrën, mushkëritë etj. Disa të tjerë e shpjegojnë ndalimin e ngrënies së mishit të derrit me atë që në Arabi klima është e nxehtë dhe ai ka shumë yndyrë, prandaj edhe u bë haram e shumë të tjera si këto mund të dëgjosh plot. Duke u marrë me kësi lloj argumentesh ato harrojnë atë kryesoren, se kjo fe ka mbi 1400 vjet që funksionon dhe në çastin e zbritjes së shpalljes hyjnore bota njerëzore ishte e zhytur në një errësirë të thellë shkencore dhe askush nuk e dinte se vuante nga hipertensioni, ulcera, gastriti, bronkopneumonia apo ndonjë sëmundje tjetër me emër latin. Kush mund t’i dinte atë kohë sëmundjet që mbart derri, apo leshmanjozën që është mbartës qeni, sëmundjet ngjitëse seksuale etj. Njerëzit nuk e morën Islamin në këtë rrugë. Ato e pranuan Islamin si fe e zbritur nga Zoti për të mirën e njerëzimit dhe e shfrytëzuan duke pasur parasysh këtë gjë. E ruajtën Kuranin dhe Traditën Profetike duke e shfrytëzuar si një kod moral të jashtëzakonshëm hyjnor dhe kështu ato e ndihmuan veten e tyre duke arritur në majat e shkencës dhe të moraleve e virtyteve njerëzore. Tashmë kjo është një gjë e vërtetuar historikisht. Në çastet kur ata e lanë të vështruarit në këtë mënyrë e dëmtuan veten dhe i dhanë lirinë jo të duhur vetes duke menduar në mënyrë të mbrapshtë dhe arritën në mesin e shekullit të kaluar ta ngrinin në normë të detyruar shtetërore dhe shoqërore njëkohësisht pyetjen retorike “Për çfarë na duhet feja?”!

Shqiptarët në kuadrin e një politike të gjerë globale të majtë zbatuan deri në ekstrem parrullën e njohur marksiste “Feja është opium për popullin”. Akoma edhe sot e kësaj dite nuk dihet mirë se çfarë ndodhi në gjysëm-shekullin e kaluar dhe pritet të merret vesh nga hulumtimet e historianëve dhe të atyre dëshmitarëve që kanë mundur të mbeten gjallë. Citohen shifra, por me sa duket me një sy të parë, pa hyrë shumë në hollësi dëmi është më i madh nga ajo që duket. Edhe ato që nuk vuajtën drejtpërdrejt kanë pësuar nga ai mentalitet që u krijua nga regjimi komunist i Tiranës. Të gjithë po i vuajnë pasojat e asaj veprimtarie denigruese ndaj fesë, sepse shqiptarët në kontekstin bashkëkohor e kanë humbur mbështetjen kryesore; shoqërore dhe shpirtërore, ruajtësen e vlerave të pastra njerëzore: Islamin. Si duhet të sillemi dhe pse duhet të sillemi kështu asnjeri nga ne nuk di ta thotë dhe feja pa dyshim që do të kthehet në traditë të shkuar nga e cila mund të themi se agjërimi të bën mirë për shëndetin, falja është një gjimnastikë e mirë dhe përmbi të gjitha të hapim dyert për Bajram dhe të presim vizita e të bëjmë vizita te njëri-tjetri me një buzëqeshje fallco në fytyrë dhe me dy-tre kronika televizive e gazetareske që përcillen në këto ditë.

Islami është një fe që sjell kohezion shoqëror dhe është një fe hyjnore e pastër e zbritur nga vetë Allahu i Madhëruar për të mirën e njerëzimit dhe shqiptarët duhet ta marrin dhe ta shfrytëzojnë atë, meqë e panë dhe e provuan mirë se si mund të përfundojë një shoqëri, e cila e kishte Islamin dhe e la atë.