Dinastia Abaside

Dinastia Abaside

Abasidët - (750-1258) Abasidët është një nga dinastitë e mëdha kalifale që diktuan për shekuj të tërë një nga perandoritë më të suksesshme islame. Ato erdhën në fuqi pasi shkatërruan një tjetër dinasti të shkëlqyer atë umajade. Umajadët u shkatërruan nga grupe të kombinuara Shiite, iraniane, muslimane e jo-muslimane të pakënaqura nga regjimi umajad. Kryengritësit udhëhiqeshin nga familja abaside, pasardhës të Profetit Muhamed nga xhaxhai i tij Abasi. Qysh nga viti 718 abasidët përgatiteshin të merrnin drejtimin e kalifatit, duke dërguar agjentë në pjesë të ndryshme të Perandorisë Muslimane për të bërë propagandë kundër umajadëve. Më 747 kishin siguruar mbështetje të mjaftueshme për të organizuar një kryengritje në veri të Iranit, Horasan, e cila çoi në shpartallimin e umajadëve tre vjet më vonë. Abasidët e lëvizën kryeqytetin e perandorisë në Bagdad dhe morën shumë nga ceremonitë dhe madhështia e ish-mbretërve persianë për oborrin e tyre. Duke filluar më 750 me Ebu Abasin, kalifati abasid do të zgjasi pesë shekuj dhe është dinastia islame më e famshme që ka zgjatur më shumë. Abasidët u bën kujdestarë të arsimit dhe inkurajuan ndjekjen e fesë. Ata ishin sundimtarët e parë që u bënë udhëheqës të qytetërimit islam dhe mbrojtës të fesë. Nën kalifatin e tyre Bagdadi e zëvendësoi Medinen si qendër të aktivitetit teologjik, tregëtar dhe industrial duke marrë një zhvillim të madh dhe duke bërë kështu që Perandoria Islame të mbrrijë pikun e zhvillimit të saj intelektual dhe material. Kalifët e shekujve të 8-të dhe të 9-të Harun Er-Rrashidi dhe djali i tij Abdullah El-Memuni u bënë veçanërisht të famshëm për inkurajimin e talenteve intelektuale dhe për shkëlqimin e oborreve të tyre. Gjatë sundimit të tyre dijetarë të ndryshëm u ftuan në oborr për të debatuar për çështje të ndryshme dhe u bënë përkthime nga greqishtja, persishtja dhe sirishtja. Gjithashtu u shkëmbyen ambasada me Karlin e Madh, perandorin e Perëndimit. Nga fundi i shekullit të 9-të kalifët abasidë e rritën dukshëm delegimin e përgjegjësive administrative, ministrave të shtetit dhe funksionarëve të tjerë qeveritarë, duke humbur kështu kontrollin kundrejt tyre. Shkatërrimi i dinastisë abaside nuk erdhi nga brenda botës muslimane, por nga jashtë kur al-Mustasimi u shkatërrua nga invadimi Mongol me në krye stërnipin e Xhengis Khanit, Hulagun. Abasidët në Kairo (1261-1517) Kur Mongolët plaçkitën Bagdadin më 1258 dy anëtarë të familjes abaside shkuan në Egjipt, ku u strehuan nga Bejberi I, sulltani mamluk. Ata u caktuan kalifë njëri pas tjetrit nga sulltani; por atyre iu lejua të marrin përsipër vetëm detyrime fetare dhe pasardhësit e kalifit të dytë mbetën të pafuqishëm politikisht nën sulltanët mamlukë.

Dinastia abaside

Safah                     749-754

Mensur        754-775

Mehdi          775-785

Hadi             785-786

Harun Er-Rashidi 786-809

Emin            809-813

Me'mun        813-833

Mu'tesim      833-842

Vathik          842-847

Mutevekil     847-861

Muntesir      861-862

Muste'in       862-866

Mutaz           866-869

Muhtedi       869-870

Mu'temid      870-892

Mu'tedid       892-902

Muktefi        902-908

Muktedir      908-932

Kahir           932-934

Radi             934-940

Muteki         940-944

Mustekfi      944-946

El-Mutiu      946-974

El-Ta'i          974-991

Kadir           991-1031

Kajim           1031-1075

Muktedi       1075-1094

Mustez'hir    1094-1118

Mustershid   1118-1135

Reshid II      1135-1136

Muktefi        1136-1160

Mustenxhid 1160-1170

Mustedi'       1170-1180

Nasir            1180-1225

Zahir            1225-1226

Mustensir     1226-1242

Muste'sim     1242-1258

I vrarë nga Mongolët